Mùa hái dẻ ở Trùng Khánh

Mỗi khi đến du lịch thác Bản Giốc của tỉnh Cao Bằng, chắc hẳn du khách đều nghỉ chân tại Trùng Khánh. Đây là huyện nằm ở phía đông bắc tỉnh Cao Bằng, cách trung tâm thành phố 62 km. Không chỉ là điểm dừng chân, Trùng Khánh cũng có những nét rất riêng hấp dẫn du khách, đặc biệt nhất là vào mùa thu hoạch hạt dẻ.  Nhờ điều kiện không khí mát lành cùng thổ nhưỡng tốt nên chất lượng hạt dẻ ở đây rất cao. 

Cây dễ được trồng rất nhiều trong vườn thành những hàng thẳng tắp, thân cao, tán rộng, lá to. Quả dẻ nhiều gai, màu nâu sậm, xù xì như chôm chôm. Mỗi quả thường có 3-4 hạt. Thời gian thu hoạch dẻ là lúc cuối  thu đầu đông, quả chín rồi rụng xuống mặt đất, hạt mang vị ngọt bùi hấp dẫn. Gai hạt dẻ rất sắc nên phải dùng que tre để gắp hạt.
Đi dưới hàng hạt dẻ ở Trùng Khánh, tiếng gió xào xạc, bóng cây mát rượi, bạn có thể lấy những chiếc vợt cán dài để tự mình lấy quả. Bóc lớp vỏ xù xì bên ngoài, bên trong là những hạt dẻ thơm ngon.
Hạt dẻ Trùng Khánh có kích thước khá lớn, vỏ mỏng, hạt màu vàng sẫm, bùi và thơm ngậy. Hạt dẻ mang về được luộc chín sau đó có thể ăn ngay hoặc đưa lên chảo rang, thơm lừng. Từ hạt dẻ, người ta có thể chế biến thành nhiều món ngon như hầm xương, xay thành bột làm nhân bánh,...

Hạt dẻ TRùng Khánh cũng hay được bày bán ở chợ Xanh, thành phố Cao Bằng. Người dân ở đây có một kiểu ăn hạt dẻ rất độc đáo là sau khi đã luộc và rang khô, bóc vỏ lấy nhân rồi giã nghiền thành bột trộn đều vào cốm làm từ giống nếp Pì Pất. Món này có vị thơm của cốm, vị bùi của hạt dẻ, rất hấp dẫn. 
Những ngày đông lạnh giá, gió lùa từng cơn, ngồi thưởng thức những hạt dẻ nóng hổi, thơm lừng, vị bùi bùi, ngậy ngậy. Với hạt dẻ rang, thường người ta hay dùng cát để rang, như vậy  hạt chín đều và không bị cháy. Rang hạt dẻ để hạt thơm và đạt đến hương vị ngon nhất cần có kinh nghiệm, phải biết nhìn màu, độ nảy và mùi thơm để dừng lửa đúng lúc. 

Hạt dẻ Trùng Khánh là thức quà được mua về nhiều nhất khi du khách đến với Cao Bằng. Cầm trên tay một nắm hạt dẻ rang Trùng Khánh nóng hổi, hít mùi hương nồng nàn bay lên vào một đêm đài báo gió mùa đông bắc, bạn mới cảm nhận được hết cái thú của món ăn dân dã này. Hạt dẻ Trùng Khánh thưởng thức một lần thì nhớ mãi.